ՀամարիչՀայտարար

Կոտորակը մեկ ուրիշ կոտորակի բաժանելիս ստացվում է մի կոտորակ, որի համարիչը հավասար է բաժանելիի համարիչի և բաժանարարի հայտարարի արտադրյալին, իսկ հայտարարը՝ բաժանելիի հայտարարի և բաժանարարի  համարիչի արտադրյալին։

 

Օրինակ՝   65։73=65‧37=6‧35‧7=1835 

 

Առաջադրանքներ

• Կատարեք կոտորակների  բաժանում։

23։43=6/12

165։83=48/40

608։83=180/64

1415։73=42/105

255։503=75/250

149։43=42/36

• Կատարեք  բաժանում։

Օրինակ՝

3։43=3‧34=3‧34=94

20։607=140/60

9։154=36/15

12։83=36/8

13։23=39/2

• Կատարեք  բաժանում

Օրինակ՝

49:3=49:31=49‧13=4‧19‧3=427

179:17=153/17

58:12=96/5

421:16=336/4

310:15=150/3

• Աստղանիշի փոխարեն ինչ   թիվ գրելու   դեպքում կստացվի հավասարություն։

• Օրինակ՝

35  ‧ *=  1516

1516։35=1516‧53=7548=2516

35‧*=87

8/7:⅗=40/21

2415‧*=912

9/12:24/15=135/6912

• Գտեք այն թիվը, որի ՝

Օրինակ՝

14-ը հավասար է 34

34։14=34‧4=124=3:

38-ը հավասար է 154

15/4:⅜=120/12=10

129-ը հավասար է 3027

30/27:12/9=270/324

 

 

1․ Գումարը գրի՛ արտադրյալի տեսքով․

15+15+15+15=4×1/5 

 

43+43+43+43=4×4/3

2․ Արտադրյալը գրի՛ր գումարի տեսքով․

5x12=½+½+½+½+½

 

3x52=5/2+5/2+5/2

 

23x7=⅔+⅔+⅔+⅔+⅔+⅔+⅔

3. Կատարե՛ք բազմապատկումը․

37x52=15/14

 

83x94=2/1×3/1=6/1=6  

 

1514x53=5/14×5/1=25/14

 

1217x3127=4/17×31/9=124/153

 

5639x138=7/3×1/1=7/3=2  1/3

 

2523x670=5/23×6/14=30/322 

 

52x78+34x95=35/16+27/20=175/80+108/80=283/80=3 43/80

 

112x1312+524x32=143/24+5/16=286/48+15/48=301/48=6  13/48

 

354x7915—213x54=553/12-105/12=448/12=37  4/12=37 1/3

 

1314x687—9749x98=13/7×34/7=442/49-873/392=3536/392-873/392=2663/392=6  311/392

4․ Երբ Մեքենան անցավ ճանապարհի 23-ը, նրան մնաց անցնելու ևս 100կմ։ Որքա՞ն էր ամբողջ ճանապարհի երկարությունը։ 

100×3=300

5․ Իր երկարության 115-ով հողի մեջ ուղղաձիգ խրված սյան գագաթը գետնից բարձր է 214 մետրով։ Որոշե՛ք սյան երկարությունը։ 

1/15+21/4=4/60+315=319/60=5  19/60

6․ Կատարե՛ք գործողությունները․ 

25x(12+34+18)=2/5x(4/8+6/8+1/8)=2/5x 11/8= 11/20

 

37x24+52x314=6/28+15/28=21

 

712x127+1117x1711=1/1+1/1=1+1=2  

7․ Կատարե՛ք գործողությունները․ 

 

53+74+12+116=20/12+21/12+6/12+22/12=69/12=5  9/12

 

112+716+1918+524=12/144+63/144+152/144+30/144=257/144=1 113/144

Տնային առաջադրանքներ

1․ Գումարը գրի՛ արտադրյալի տեսքով․

23+23+23+23+23=5×2/3

 

72+72+72=3×7/2

2․ Արտադրյալը գրի՛ր գումարի տեսքով․

 

4x67=67+67+67+67

 

5x83=8/3+8/3+8/3+8/3+8/3

 

25x2=⅖+2/5

 

49x5=4/9+4/9+4/9+4/9+4/9

 

3. Կատարե՛ք բազմապատկումը․

59x74=35/36

 

67x38=9/28

 

29x617=4/51

 

107x38=15/28

 

45x2116=21/20=1  1/20

 

4437x11111=444/37=12

 

5590x1633=40/135=8/27

 

1829x3617=648/493=1  155/493

 

5423x2536=27/23×25/18=675/414=1  261/414

 

4521x6381=5/1×3/9=15/9=1   6/9=1  2/3

 

38x65+176x910=9/20+51/20=60/20=3

 

8116x85—320x114=81/10-33/80=648/80-33/80=615/80=7  55/80

 

4․ Ուղղանկյան լայնությունը 52սմ է, իսկ երկարությունը լայնությունից 7 անգամ մեծ է։ Գտե՛ք ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը։ 

5/2×7=35/2

P-5/2+5/2+35/2+35/2=80/2=40

S-5/2×35/2=175/4

Պատ.S-175/4   P-40

5․ Գնացքը ճանապարհի առաջին տեղամասն անցավ ամբողջ ճանապարհն անցնելու ժամանակի  27-ում, երկրորդ  տեղամասը՝ 15-ում, իսկ երրորդը՝ 415-ում։ Ամբողջ ժամանակի ո՞ր մասում գնացքն անցավ այդ երեք տեղամասերը։ 

2/7+⅕+4/15=30/105+21/105+28/105=79/105

Պատ.79/105

6․ Կատարե՛ք գործողությունները․ 

73x94+95x512=7×3/4+3×1/4=5  ¼+¾=6

 

815x92—716x821=4/5×3-1/2×1/3=12/5-⅙=72/30-5/30=67/30

 

25x(12+34+18)=2/5x(4/8+6/8+1/8)=2/5×11/8=1/5×11/4=11/20

 

7․ Կատարե՛ք գործողությունները․ 

 

134+76+58+912=78/24+28/24+15/24+18/24=139/24=5   19/24

 

2324+2936+3148+1172=138/144+116/144+93/144+22/144=369/144=2  81/144

 

«Ուսումնական գարուն» նախագծի շրջանակներում  ես ընթերցել եմ  Հովհաննես Թումանյանի «Իմ ընկեր Նեսոն» պատմվացքը։Պտմվացքը  Հովանես Թումանյանի մանկության   և իր ընկեր  Նեսոյի մասին է։Թումանյանը  հիշում էր իր մանկության տարիները երբ նրանք  ցերեկները խաղում էին իսկ երեկոները հեքիաթներ էին պատմում։  Ամենից շատ Նեսոն էր հեքիաթ պատմում։Երբ նրանք մեծանում են ով հնարավորություն ուներ նա գնում էր քաղաք սովորելու։Թումանյանը  երբ  որ գնում է քաղաք  նա համեմատում է  իրենց գյուղի հետ և տեսնում է որ  քաղաքը ավելի գեղեցիկ է և մաքուր քան  իրենց գյուղը։Իսկ հենց որ  Թումանյանը հետ է գալիս գյուղ նրա ընկերները հեռանում են նրանից և մի օր Թումանյանը հենց որ պետք է գնա քաղաք սովորելու նրանք վարձում են Նեսոյի հայրիկի ձին։  Թումանյանը  և Նեսոն  շարժվեցին  Թումանյանը նստած էր ձիու վրա իսկ Նեսոն  ձիու  հետեվից էր վազում.։ Թումանյանը մտածեց որ  այդպես ճիշտ չէ որ Նեսոն  քայլի իսկ ինքը  ձիու  վրա նստած գնա ։ Թումանյանը  Նեսոին  ասում է, որ  հերթով նստեն։   Ճանապարհին Թումանյանը Նեսոին առաջարկում է ձմերուկ ուտել և   ձմերուկը  տվեց նեսոին և դանակ տվեց որ  ձմերուկը. կտրի իսկ Նեսոն գողացավ դանակը  իսկ  Թումանայանին ասեց որ քեզ եմ տվել ; Հենց որ հասան նրանք քաղաք և Նեսոն գնաց  Թումանյանը  նեսոին նվեր գնեց  հենց որ  Նեսոն եկավ նա տվեց նվերը և վարձի գումարը  և դրանից հետո Նեսոն Թումանյանին ասեց  որ մի թեյի գումար չէս տա։ԵՎ այդ պահին Թումանյանը իրեն վատ զգաց  որ  անգամ  նվերից հետո Նեսոն ուզում է թեյի փող ։ Թումանյանը տխրեց բայց տվեց Նեսոյին թեյի գումար։  Իսկ մի օր  հենց որ Թումանյանը  հետ է գալիս քաղաքից նա տեսնում է որ Նեսոյին  ծառին են հենել և ծեծում են գողության համար և Թումանյանը գնաց  որ նրան ազատ արձակեց։Ու նա մտածում է որ  եթե Նեսոն  էլ գումար ունենար     և  սովորեր  միգուցե լավ մարդ դառնար և գողություն չաներ։

 

• Ո՞ր թվականներին է հիմնադրվել Արտաշեսյան արքայատոհմը։

Արտաշեսյան արքայատոհմը գահակալել է մ. թ. ա. 189 – մ. թ. 1 թթ-ին:

• Ո՞վ էր Արտաշեսյան արքայատոհմի առաջին արքան և ո՞ր թվականներին է թագավորել։

հիմնադիրը Արտաշես Ա Բարեպաշտն է։

մ. թ. ա. 189- մ. թ. ա. 160

• Ո՞ր թագավորի օրոք Մեծ Հայքի պետությունը հասավ իր հզորացման գագաթնակետին։

հզորության գագաթնակետի՝ Տիգրան Մեծի ազդեցության ոլորտը ընդգրկել է շուրջ 3 մլն կմ2 տարածք։

• Ո՞ր թվականներին է թագվորել Տիգրան Բ Մեծը։

մ. թ. ա. 95- մ. թ. ա. 55

• Համացանցի օգնությամբ այլ տեղեկություններ հավաքիր Տիգրան Բ Մեծի մասին։

Տիգրան Բ Արտաշեսյան, առավել հայտնի է որպես Տիգրան Մեծ (հին հունարեն՝ Τιγράνης ὁ Μέγας, մ․թ․ա․ մոտ 140, Արտաշատ, Այրարատ, Արտաշեսյանների թագավորություն — մ․թ․ա․ 55, Տիգրանակերտ, Աղձնիք, Մեծ Հայք), Մեծ Հայքի թագավորության արքա Արտաշեսյանների հարստությունից, որը կառավարել է մ․թ․ա․ 95 թվականից մինչև իր մահը՝ մ․թ․ա․ 55 թվականը։ Մ.թ.ա. 115-ին անժառանգ Արտավազդ Ա-ն, որը կարճատև պատերազմում պարտվել էր պարթևաց գահակալին, ստիպված է լինում եղբորորդուն՝ Տիգրանին, որպես պատանդ հանձնել հակառակորդի արքունիքին։ Վերջինս պատանդությունից վերադառնում է միայն մ․թ․ա․ 95 թվականին՝ հոր՝ Տիրան կամ Տիգրան Ա արքայի մահվամբ պայմանավորված։ Պատանդությունից ազատվելու դիմաց հայոց աշխարհաժողովը ստիպված է լինում Միհրդատ Բ-ին զիջել Մեծ Հայքի հարավ-արևելքում գտնվող «Յոթանասուն հովիտներ» կոչված տարածքը։

 

1. Ե՞րբ է օդը համարվում ջրային գոլորշիներով հագեցած:

Այն դեպքում, երբ օդում առկա գոլորշիների քանակը տվյալ ջերմաս­տիճանում հասնում է առավելագույնի և այլևս գոլորշիների նոր քանակ չի կարող ընդունել, գոլորշին համարում են հագեցած:

1. Ի՞նչ է օդի բացարձակ խոնավությունը:

Օդի խոնավությունը  առավել հստակ բնութագրվում է հարաբերական խոնավությամբ, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ ջերմաստիճանում ջրային գոլորշին որքա՞ն է մոտ հագեցած լինելուն:

1. Ի՞նչ է բնութագրում օդի հարաբերական խոնավությունը:

Հարաբերական խոնավությունը չափում են խոնավաչափ կոչվող սարքով: Առավել կիրառականը մազային խոնավաչափն է, որի աշխատանքը հիմնված է խոնավության նկատմամբ մազի զգայնության վրա. խոնավությունից մազը երկարում է, չորանալիս՝ կարճանում: Այդ փոփոխությունը հաղորդվում է սարքի սլաքին, որը ցույց կտա հարաբերական խոնավության համապա­տասխան արժեքը:

1. Ի՞նչ է խոնավաչափը, ի՞նչ սկզբունքով է աշխատում:

Հարաբերական խոնավությունը չափում են խոնավաչափ կոչվող սարքով: Առավել կիրառականը մազային խոնավաչափն է, որի աշխատանքը հիմնված է խոնավության նկատմամբ մազի զգայնության վրա. խոնավությունից մազը երկարում է, չորանալիս՝ կարճանում:

1. Ի՞նչ տարբերություն կա ամպի ու մառախուղի միջև:

Երբ օդն սկսում է հագենալ ջրային գոլորշիներով, և ջերմաստիճանը նվազում է, մթնոլորտում գտնվող ջրային գոլորշիները խտանում են, ինչի հետևանքով առաջանում են մառախուղ և ամպ: Դրանք երկուսն էլ ջրի մանր կաթիլների կուտակում­ներ են. ամպը՝ Երկրի մակերևույթից բարձր շերտերում, իսկ մառախուղը՝ Երկրի մակերևույթին մոտ:

1. Թվարկեք և բնութագրեք ամպերի տեսակները:

Կան ամպերի տասնյակ տեսակներ, սակայն առանձնացնում են երեք հիմնական խումբ՝ կույտավոր (առաջացնում են տեղատարափ անձրև ու կարկուտ), շերտավոր (առաջացնում են մանրամաղ անձրև կամ ձյուն) և փետրավոր (տեղումներ չեն առաջացնում):

1. Բառերից անջատի´ր նախածանցները:

Վերհանել-վեր+հանել

դժբախտ-դժ+բախտ

անհնար-ան+հնար

չկամ-չ+կամ

չգալ-չ+գալ

դժգոհ-դժ+գոհ

անհեռատես-ան+հեռատես

արտաբյուջե-արտ+ա+բյուջե

ներմուծել-ներ+մուծել

2. Պարզ բառերին ածանցներ կամ արմատներ ավելացրո´ւ և ստացի´ր բաղադրյալ(բարդ և ածանցավոր) բառեր:

Շուն-շնաձուկ

գինի-գինետուն

բույս-բուսական

հույս-հուսալի

լույս-լուսավոր

տարի-տարեդարձ

օր-օրական

3. Բառերը բաժանի´ր արմատների, ածանցների: Չմոռանա´ս հոդակապը:

Օրինակ՝ մարդակեր -մարդ+ա+կեր

Դասացուցակ-դաս+ա+ցուցակ

չտես-չ+տես

մարդակեր-մարդ+ա+կեր

յուղոտ-յուղ+ոտ

հացաման-հաց+աման

ամանեղեն-աման+եղեն

լուսավոր-լույս+ավոր

լուսամուտ-լույս+ա+մուտ

անտեսանելի-ան+տեսան

խոշորացույց-խոշոր+ա+ցույց

ցուցամատ-ցույց+ա+մատ

դռն-դուռ+ակ

լավություն-լավ+ություն

անհոգնել-ան+հոգնել

դժգոհ-դժ+գոհ

քարոտ-քար+ոտ

պարսկուհի-Պարսիկ+ուհի

հայուհի-Հայ+ուհի

Վրաստան-Վրա+ստան

4․ Ա խմբի բառերին միացրո´ւ Բ խմբի ածանցները և ստացի´ր նոր բառեր:

Ա. խմոր հայ, հնդիկ, հաշտ, գոհ, գարուն

Բ. Եղեն, ան(նախածանց), դժ(նախածանց), ային, ստան, ուհի

խմորեղեն հայուհի, հնդկաստան, անհաշտ, դժգոհ, գարնանային

5․ Բառերը բաժանի՛ր երեք խմբի՝ գոյականների, ածականների և բայերի:

 վերադառնալ, դյութական, Աշխեն, տնտեսուհի, հաճելի, անսիրտ

գոյական-աշխատանք  հիշողություն  մազեր  գեղեցկություն  գրիչ խոսք վազք սեղան ուսուցիչ Երևան անտառ  Աշխեն տնտեսուհի։

ածական-բարեսիրտ, գեղեցիկ,  մեղմ,  ազնիվ ,դյութական,  հաճելի,  անսիրտ։

բայ-Աշխատում է , խոսել , վազեց,  կխոսեմ,  գոռում էին,  մեծացավ,  վերադառնալ։

1. Ի՞նչ բնութագրիչներ ունի քամին:

Քամու բնութագրիչներից կարևոր են քա­մու ուղղությունը, արագությունը և ուժը:

1. Ի՞նչ սարքով և ինչպե՞ս են որոշում քամու ուղղությունը:

Օդերևութաբանական կայաններում տեղադրված հողմացույց կոչվող սարքով որոշում են քամու ուղղությունը և ուժը:

1. Ինչի՞ց է կախված քամու ուժը, ի՞նչ միավորով են չափում:

Քամու ուժը, կախված է արագությունից։ Քամու ուժը  չափում են բալերով 0-ից մինչև 12 բալ:

1. Ի՞նչ սարքով են չափում քամու արագությունը, ո՞րն է չափման միավորը:

Քամու արագությունը որոշում են հողմաչափ կոչվող սարքով:Բալով։

1. Ի՞նչ նպատակներով է օգտագործվում քամու ուժը:

քամու ուժը օգտագործում են նավարկության մեջ։  Քամու ուժի շնորհիվ առագաստները  տեղափոխում են մարդկանց և բեռները։Քամու ուժով է աշխատում հողմաղացը որի շնորհիվ ցորեն գարի են աղում։Քամու ուժի շնորհիվ հողմաէլեկտրակայանները  էներգիա են արտադրում։

1. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:

գոյականներ- Կաղնի  աղջիկ  բուք  գետ  Գայանե   տուն կատու կաղամբ  հեռուստացույց Հայաստան վարդ  Վարդուհի   լիճ  ալիք մարտ  մարտակառք  կառապան   հեծանիվ   պատմություն       թռչուն  թռիչք      գարուն  արև:

ածականներ-հայտնի  մեծ  կանաչ բարի տգեղ ճշմարտություն բարկացկոտ  գունավոր  հետաքրքիր  խակ  փշոտ  հզոր բարձր  հմուտ  եռանիվ  ալ  մարտական  խիզախ  բարի բարեկամական, շքեղ  գարնանային արևոտ  երկար  անտուն  պատմական

2. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդ բաոերը:

Ա                  Բ

Մեծ — մեծանալ

բարձր — բարձրանալ

չոր — չորանալ

չար — չարանալ

Ա. խմբում բառերը ցույց են տալիս առարկայի որակը դրանք պարզ բառեր են իսկ բ խմբում ավելացել է անալ ածանցը և  բառերը ցույց են տալիս առարկայի կատարած գործուղություները։

3. Տրված զույգ նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:

Սարի լանջը կանաչ խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն կանաչում է:

Կանաչը ցույց է տալիս ինչպիսին է խոտը իսկ կանաչելը ցույց է տալիս գործողություն։  Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր, որ պատկերը ճիշտ ստացվի:

ուղիղը ցույց է տալիս թե ինչպիսին է գիծը  իսկ ուղղիրը ցույց է տալիս գործողություն։

Այդ քաղաքում մի բարի հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ ու երեխաներին այգի

հրավիրևց:

բարին ցույց է տալիս թե ինպիսին է հսկան իսկ բարիացավ ցույց է տալիս գործողություն։

Աղջիկը շատ գեղեցիկ էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում էր օր օրի:

գեղեցիկ բառը ցույց է տալիս ինչպիսին էր աղջիկը։իսկ գեղեծկանում էր ցույց է տալիս թե ինչ էր անում աղջիկը գործողություն։

Գոռոզ արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն: Արքան գոռոզանում էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:

գոռոզ ցույց է տալիս թե ինչպիսին էր արքան ինչ էր անում արքան  գոռոզանում էր ցույց է տալիս գործողություն։

4. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

գոյական-Ծաղիկ  ժամացույց ջուր  սար մարդ երեխա  նավաստի օձ ամպ  ինքնաթիռ առվակ գարուն թիթեռ պահակ  նավակ հատիկ:

ածական-ջինջ  բուրավետ  մեծ  ջրոտ  ուրախ  ծաղկավետ  հրաշալի մաքուր ճկուն  պայծառ  սպիտակ ոսկեզօծ  երկաթյա գաղտնի  սև։

բայ-վազել  թրթռալ  թիավարել  ջրել  գնալ  լողալ  վազվզել  սողալ  իջնել  բացվել  չխկչխկալ  գոռգոռալ  բարձրանալ  պահել  ոսկեզօծել։

1) Его никто не заметил, н…кто не удерживал. 2) Через пять минут некого не осталось на улице. 3) Больше ждать было некого. 4) Не замечал он нечего. 5) Некто нечего не узнал о Дашиньке. 6) Мне решительно скрывать нечего. 7) А теперь мне выехать не(на) чем, некому лошадей подковать. 8) Им не(в) чём нельзя доверять. 9) Не (на) чем отдохнуть измученному взгляду. 10) Некакими силами и стараниями нельзя было узнать, из чего был сделан его халат.

2. Что случилось с природой? Всё вокруг ожило, словно кто(то) её раекрасил. Потрудилась Художница-Весна! У этой художницы есть свои краски, которые она подарила природе. Своим любимым зелёным цветом она раикрасила ристущую травку. Таким же цветом покрыла лес. Голубой она поирила небу, а белый – тем делёкие облака. Смотрише на небо, и тебе кижется, будто по голубому озеру плывут белые лебеди – облака. Но впереди у Весны ещё столько работы! Разные краски понадобятеся ей, чтобы создать прекрасеный орнамент, чтобы завершить чудесеные привращения!

Կատարում ենք նախագծային աշխատանք՝ Հաջորդական թվեր։ (Աշխատանքը ավարտելուց հետո հրապարակել բլոգում և պարտադիր էլ․ նամակով հղումը փոխանցել ինձ)

1․ Գտի՛ր այն երկու հաջորդական բնական թվերը, որոնց գումարը 243 է։

243-1=242  242:2=121  121+1=122.       121.  122

2․ Գտի՛ր այն երկու հաջորդական զույգ թվերը, որոնց գումարը 442 է։

442-2=440  440:2= 220 220+2=222                 222  220

3․ Գտի՛ր այն երկու հաջորդական կենտ թվերը, որոնց գումարը 212 է։

212:2=106   106-1=105  106+1=107             105  107

4․ Գտի՛ր այն երեք հաջորդական բնական թվերը, որոնց գումարը 213 է։

213:3=71  71-1=70  71+1=72               70 71 72

5․ Գտի՛ր այն երեք հաջորդական թվերը, որոնց գումարը  219 է։

219:3=73  73-1=72   73+1=74        72 73 74

6․ Երեք հաջորդական կենտ թվերի գումարը 135 է։ Գտեք այդ թվերը։

135:3=45     45+2=47  45-2=43             43 45 47

7․ Հաշվիր 15-ի պատիկ բոլոր երկնիշ թվերի գումարը, որոնք պատիկ են նաև 10-ին։

30+60+90=180

8. Փորձի՛ր ինքդ կազմել նմանատիպ խնդիր

 Հաշվիր 5-ի պատիկ բոլոր երկնիշ թվերի գումարը, որոնք պատիկ են նաև 10-ին։

10+20+30+40+50+60+70+80+90=450