Հանում։ Հանման ստուգումը գումարումով

Եթե տարբերությանը գումարենք հանելին ու  ստանանք նվազելին, ապա   այն ճիշտ է  կատարված, իսկ եթե ոչ, ապա սխալ է։

Դասարանական առաջադրանքներ.

1․ Կատարի՛ր հանում և արդյունքը ստուգի՛ր գումարումով։

Օրինակ՝ 4567-3569=998

785-385=400

672-660=12

45844-8158

90126-9008

2. Գումարումով ստուգի՛ր ճի՞շտ է արդյոք կատարվել հանումը։

Օրինակ՝ 5555-99=5456 — ճիշտ է

25252-7897=17355

90000-7777=82223

71587-42786=28801

3․  350 նստատեղ ունեցող ինքնաթիռն ունի 2 սրահ։ Առաջին սրահի նստատեղերը 46-ով քիչ են երկրորդ սրահի նստատեղերից։ Քանի՞ նստատեղ կա առաջին սրահում։

350-46=304

304:2=152

152+46=198

Տնային առաջադրանքներ.

1․ Կատարի՛ր հանում և արդյունքը ստուգի՛ր գումարումով։

2509-1598=911

10456-5987=4469

1456-999=457

2. Ըստ օրինաչափության, տրված թվերից հետո գրի՛ր ևս երեք թիվ։

8, 7, 15, 22, 37, 59  96   15 5

5, 7, 12, 19, 31, 50  81   131

1.Կարդա՛  Կոմիտասի «Աշուն գիշեր» բանաստեղծությունը:

Աշուն գիշեր

Ձյունիկ լուսին

Սարի ուսին,

Դեղին — կարմիր շաղալեն,
Ալիք — ալիք խաղալեն,
Ծովի ծոցին՝
Ալ ժապավեն
Տվել բոցին։

Ծառեր, հողմեր,
Ամեն կողմեր,
Թռչուն դառել երգելով,
Հեռու — հեռու հերկելով,
Երան — երան
Թռչելով
Օդի վրան։

2. Կարմիրով գրված բառերը, արտահայտությունները դո՛ւրս գրի ր, ապա բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ ր:

Շաղալեն-բարակմաղելով
Ծովի ծոցին-ծովի ցամաքի մեջ մտած մաս
հերկելով-վարել-հողը ճեղքել։
Երան-պարանի  նման   շարքով

3.     Կապույտով գրված բառերը դո՛ւրս գրիր, ապա գրի՛ ր այդ բառերի հոմանիշները:

Ձյունիկ -ճերմակ

Ալ-վառ

Հողմեր-ուժեղ,քամի

Փիլոս,  ես  քեզ խորհորդ եմ  տալիս,  որ  շատ  ուշադիր  լինես  և  շատ  մեղր  կեր,  որ  հիշողությունդ լավանա, մայրիկիդ էլ  ուշադիր  լսիր։

Черепаха и заяц

Хвастливый заяц вызвал на соревнование по бегу черепаху. Назначили они для соревнования время и место и разошлись. Но самонадеянный заяц, полагаясь на свою природную резвость, не старался бежать, а улёгся возле дороги и заснул. А черепаха понимала, что двигается она медленно, и потому очень старалась и бежала без передышки. Так обогнала она зайца и победила в соревновании.

Бегать заяц умел, но не знал, что, лёжа на месте, и от черепахи можно отстать.

Словарь

• хвастливый – պարծենկոտ
• соревнование – մրցույթ
• самонадеянный = самоуверенный
• резвость = шустрость
• без передышки = без отдыха

2. ПОСЛЕТЕКСТОВЫЕ ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

2.1. Ответьте на вопросы в своём блоге:

1. Почему заяц вызвал на соревнование по бегу именно черепаху?-Заяц вызвал на соревнование по бегу  черепаху потому что  он  очень  самонадеянный
2. Почему заяц лёг спать?-Потому что  заяц  думал  что  он  выиграет
3. Почему черепаха выиграла соревнование?-Потому что  заяц  лёг  спать
4. Какой был заяц?-самоуверенним
5. Какая была черепаха?-умным
6. Какая мудрая мысль высказана в этой сказке?-что, лёжа на месте, и от черепахи можно отстать.

2.2. Найди и выпиши синонимы:

2.3. Выпиши синонимы и антонимы парами:

• Любишь брать – люби и отдавать.
• Приятелей много, а друга нет.
• Человек от лени болеет, а от труда здоровеет.
• Корень учения горек, да плод его сладок.
• Спеши, не спеши, а поторапливайся.

Синонимы:

Приятель-друг

Спеши-поторапливайся

Антонимы:

брать-отдавать

болеет-здоровеет

горек-сладок

2.4. Напиши антонимы к словам:

1. храбрый –трус
2. горячий –холодный
3. вверх –вниз
4. толстый –худой
5. высоко –низко
6. ребёнок –взрослый
7. длинный –короткий
8. плакать –смеятся
9. короткий –длинний
10. злой –добрый
11. горький –сладкий
12. мало –много
13. плохой –хороший

1. ВСПОМНИ

Правописание ЖИ-ШИ, ЧА-ЩА, ЧУ-ЩУ:

ЖИ – ШИ пиши с буквой «И».
ЧА – ЩА пиши с буквой «А».
ЧУ – ЩУ пиши с буквой «У».

2. ЧТЕНИЕ ТЕКСТА

Урок дружбы

Жили-были в чаще леса два ёжика: Пшик и Пыжик. Однажды Пшику пришла посылка от бабушки. В ящике были груши, яблоки, семечки, чай и шиповник. Но Пшик не стал рассказывать об этом своему другу, сам съел фрукты и семечки, а потом запил всё это чашкой чая с шиповником. Вот только когда ящик выбрасывал, не заметил, что несколько семечек просыпались на землю.
Нашёл эти семечки Пыжик, собрал в пакетик и пришёл к своему приятелю Пшику.
— Здравствуй, Пшик! Я сегодня нашёл десять семечек. Давай их поровну разделим и съедим. Угощайся!
— Не надо… Зачем? — прищурился Пшик. — Ты нашёл — ты и ешь!
— Но мы же с тобой друзья, — сказал Пыжик. — А друзья всё должны делить пополам. Разве не так?
— Ты, наверное, прав, — ответил Пшик. Ему стало очень стыдно. Ведь он сам съел целый ящик семечек и фруктов и не поделился с другом. Он почувствовал, что поступил неправильно.
Взял Пшик пять семечек и сказал:
— Спасибо тебе, Пыжик! И за семечки, и за урок… дружбы!

Словарь:

• чаща леса – անտառի խորքերը
• посылка – ծանրոց
• шиповник – մասուր
• просыпаться – թափվել

3. ПОСЛЕТЕКСТОВЫЕ ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

3.1. Найди в тексте слова, в которых есть сочетания ЖИ, ШИ, ЧА, ЩА, ЧУ, ЩУ. Обрати внимание на их написание.

3.2. Ответь на вопросы в своём блоге.

1. Откуда у ёжика Пшика оказалась посылка с фруктами, семечками и чаем?-Пришла  посылка  от  бабушки:   Он  открил посылку и  всё съел:
2. Что сделал Пшик?-Пшик не поделился  с  Пыжиком
3. Что Пыжик принёс своему другу?-Пыжик принёс  другу  семечки:                                       4.Почему Пыжик предложил разделить семечки поровну?-Потому  что  они  друзья
4. Чему учит эта сказка? Почему она так называется?-Эта  сказка  учит  что  надо  поделится  с другом: Называется   Урок  Дружбы    потому  что  доёт  урок  всем  друзьям:

3.3. Перескажи текст своими словами.

3.4. Выбери правильное сочетание букв.

ЖИ или ШИ

• белая сне(/жи)нка
• пу(ши)стый кот
• маленький /ёжи)к
• с(ши/)ть платье
• млад(ши/)й брат
• мамина ма(ши/)на
• у(/жи)нать с подругой

ЧА или ЩА

• кофейная (ча/)шка
• ароматическая све(ча/)
• играть на пло(/ща)дке
• трудная зада(ча/)
• надеть пер(ча/)тки
• пи(/ща)ть, как мышь
• попро(/ща)ться с другом
• уго(чща)ться (ча/)ем

ЧУ или ЩУ

• (чу/)жое пальто
• при(чу/)риться от света
• (/щу)пальце осьминога
• (чу/щвствовать радость

1.Կարդա՛ Ստեփան Զորյանի «Փիլոսը» հեքիաթը:

2.Բացատրի՛ր հետևյալ բառերը, արտահայտությունները. գյուղացու մեկը,-մի  գուղացի։ գլխով անցածը,-իր  հետ  պատահածը  պարի տաք ժամանակը,- թեժ  պահը։«հայ-հույ»-աղմկել։ անել,- շունչը իրեն քաշել,  վազելը մեկ անել,-արագ  վազել։ հանդ,-դաշտ։ հանդիմանել,-բարկանալ-նախատել։ գավազան-ձեռնափայտ:

3.(Լրացուցիչ առաջադրանք)

Կոմիտասյան ընտանեկան ֆլեշմոբ

Պատրաստի՛ր  մի սիրուն աշնանային ( այգում, բակում,…), ընտանեկան  տեսանյութ կամ ռադիոնյութ՝ նվիրված Կոմիտասին: Տեսանյութումդ  կամ ռադիոնյութումդ կարող ես ոչ միայն ընթերցել մեր անցած կոմիտասյան բանաստեղծությունները, այլ նաև երգել կամ նվագել Կոմիտաս: Ընտանիքիդ անդամներին խնդրիր միանալ քեզ, քեզ հետ երգել, նվագել կամ ընթերցել:Կարող ես Կոմիտասի ծննդյան շնորհավորանքի այլ տարբերակներ էլ մտածել։ Տեսանյութդ տեղադրի՛ր Youtube-ում , հղումն էլ՝ բլոգումդ:

Ֆլեշմոբի իրականացման վերջնաժամկետը ՝ հոկտեմբերի 3

                 Գրի՛ր վարժությունները:

1.Տրված տառերն այբբենական կարգով դասավորի´ր: Ո՞ր տառերն են դուրս մնացել:Առանձնացրո՛ւ ձայնավորները:

Ճ, ջ, ժ, ձ, յ, ռ, ր, ց, է, ղ, փ,բ, ս, մ, ո, կ, ը, թ, ծ, վ, գ, ե, ա, ն, ի, տ, հ, պ:

Ա, բ, գ, ե, է, ը, թ, ժ, ի, ծ, կ, ձ, ղ, ճ, մ, յ, ն, ո, չ, պ, ջ, ռ, ս, տ, ր, վ, ց, փ, ք

ու, օ, դ, գ

2.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր: 

Եղինջ, շյուղ, պատշգամբ, դարպաս, թակարդ, կաթսա,պատշագամբ, սրճեփ:

դարպաս,եղինջ,թակարդ,կաթսա, պատշգամբ, շյուղ,սրճեփ,

3.Կոմիտասի «Աշուն օր» բանաստեղծությունից  դո՛ւրս գրիր 5 ձայնավորով սկսվող և 5 բաղաձայնով սկսվող բառեր:

Բաղաձայն-Սևուկ, բուք, հևաց, կապեց, տալով։

Ձայնավոր-ամպեր, առավոտ, արև, երկիր,   առուն։

1. Համառոտ պատմի՛ր այս պատմվածքը:-Ջիմը նրա մայրը  մահացել  էր  երբ  ջիմը  ծնվելեր։  հիմա  նրան  պահում  է   հավաքարար  որի  անունը  էմի  մի  օր  էեմին  և  ջիմը  քայլում  եյն  և  էմին  ասաց  տղային  դու  գնալու  ես  դպրոց  և  ջիմին  չեր  ուզում  գնալ   դպրոց  հենց  որ  եկան  դպրոց  այդ  դպրոցը  կեղտոտեր  ջառդված   բայց  ջիմին  գնաց  դպրոց  որովետև  նրան  թվում  եր  որ  դա  ծամոնի  խաղ  է։
2. Ինչպիսի՞ վերաբերմունք ուներ Էմին Ջիմի հանդեպ:-էմին շատ  եր  հոգ  տանում  ջիմի  հանդեպ   և  շատ  եր  սիրում  ջիմիյին։
3. Ի՞նչ էր մտածում Ջիմը՝-նա մտածում  եր  որ  էմին  նրան  չե  սիրում։

ա) մինչ դպրոց գնալը,-ջիմը  չեր  ուզում  գնալ  դպրոց

բ) հետո:-ջիմին  գնաց  դպրոց  և  նրան  թվում  եր  որ  դասատուն  և աշակեռտներ

4.Բնութագրի՛ր հորը:-ղնամող,հոգ  տանող։

5.Քո կարծիքով, ինչպիսի՞ն էր միսս Բիննին: Համեմատի՛ր նրան քո ուսուցիչների հետ:-զվարճալի

6.Ի՞նչ ես կարծում, ինչպե՞ս կընթանան Ջիմի գործերը դպրոցում:-լավ

7.Գրավոր պատմի՛ր դպրոցում քո առաջին օրվա մասին:-Ես  որ  եկա  առաջին  անգամ  դպրոց  ես  շատ  ուրախ  է։

8. Գրի՛ր, թե ինչն է ուրախացնում, ինչն է տխրեցնում քեզ դպրոցում:-ինձ ուրախացնում  է  դպրոցում  որ  ես  զրուցում  եմ  իմ  ընկերների  հետ  և  ինձ  տղրեցնում  է  դպրոցում   ոչինչ։

Ճարտարապետական կառույցները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնավայրի հնագույն կառույցը եղել է 6-7-րդ դարերով թվագրվող փոքր խաչաձև, եռախորան կենտրոնագմբեթ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, որի հիմնային մասերը հայտնաբերվել են պեղումներով։ Այդ շինությունից մոտ 30 մ արևելք գտնվող կենտրոնագմբեթ Կաթողիկե եկեղեցին կառուցվել է 11-րդ դարի առաջին կեսին։ Այն զույգ որմնամույթերով գմբեթավոր դահլիճ է, որի ճակատները մշակված են հայկական խորշերով։ Գեղեցկությամբ առանձնանում է Ավագ խորանի ճակատամասը, որի մակերեսին երկրաչափական, բուսական և կենդանական թեմաներով հարթաքանդակներ են։ Գեղարվեստական արժեք է ներկայացնում կենտրոնական սալաքարի վրա փորագրված սիրամարգի հարթաքանդակը՝ բացված պոչով, կիսաբաց թևերով, գլուխն աջ թեքած։ Պատկերը ներկալված է բազմաժապավեն շրջագծի մեջ։ 1207 թ.-ին իշխան Վահրամ Չավուշը Կաթողիկե եկեղեցուն կից կառուցել է քառասյուն, բրգաձև երդիկով գավիթ, որի շարվածքի սև և կարմիր տուֆի համադրությունը ներսում բազմագունություն է մտցրել։ Կաթողիկե եկեղեցուն հարավից կից է գրատունը՝ արևելյան կողմում գրիչների համար նախատեսված չորս խցերով, իսկ գավթին հյուսիսից կից է քառասյուն մի շինություն, որը ենթադրաբար ծառայել է որպես մատենադարան։ Վանական համալիրի հյուսիսարևմտյան կողմում առանձին կանգնած է ուղղանկյուն, թաղածածկ սեղանատան հյուսիսային պատը (13-րդ դար)։ Համալիրի արևմտյան կողմում գտնվում է վանքի գերեզմանատունը։ 1827 թ.-ին Թեղենյաց վանքը հիմնովին ավերվել է երկրաշարժից։ 1979 թ-ին հնագետ Գագիկ Սարգսյանի ղեկավարությամբ սկսվել ու հետագա տարիներին պեղվել է վանքի տարածքը։ Այդ պեղումներով են բացվել հողածածկ Կաթողիկե եկեղեցին, գրատունը, մատենադարանը, փոքր եկեղեցին։

Ժամանակակիցների բնորոշումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

13-14-րդ դարերում Թեղենյաց վանքի հռչակը մեծ էր։ Գևորգ Սկևռացին /1267 թ./ վանքի մասին գրել է. «մեծահռչակ հրեշտակակրաւն աստուածաբնակ սուրբ ուխտս Թեղինեաց»։ Մկրտիչ Րաբունին /13-14-րդ դարեր/ այն կոչել է. «գերահռչակ սուրբ ուխտս»։

Գործունեությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեղենյաց վանքը առաջին անգամ հիշատակվել է 8-րդ դարի սկզբին՝ 727—728 թթ-ին՝ Վահան Գողթնացու այս վանքում ապաստանելու կապակցությամբ։ 11-14-րդ դարերում վանքը եղել է կրթական և գրչության կենտրոն։ Թեղենյաց և Մաքենացոց վանքերում պահպանված հայ եկեղեցու ժամասացության կանոնակարգերի հիման վրա, 1166 թ-ին Ներսես Շնորհալի կաթողիկոսը հայկական վանքերում ու եկեղեցիներում միասնական համակարգ է մշակել։ 1205-ին, Լոռի քաղաքում, 1207 թ-ին Անի քաղաքում Զաքարյան Հայաստանի արքա Զաքարե Բ Զաքարյանի հրավիրած դավանաբանական ժողովներին մասնակցել է Թեղենյաց վանքի առաջնորդ Տուրքիկ վարդապետը։ Պատմիչ Կիրակոս Գանձակեցին գրել է, որ Տուրքիկ վարդապետի վանահայրության օրոք, վանքի միաբանությունն ապրել է համայնակեցության սկզբունքով «զամենայն ինչ հասարակաց լինել և առանձին ոչ ինչ ստանալ»։ 13-րդ դարում վանքում գործել են պատմիչ Ստեփանոս Տարոնեցի Ասողիկի ընկեր Կիրակոս Գծծակերպ գիտնականը /10-րդ դար/, Վանական Վարդապետը /1246 թ./, Վարդան Արևելցին իր աշակերտի՝ Գևորգ Սկևռացու հետ /1267 թ/, Մկրտիչ Րաբունին /12-13-րդ դարեր/։ Վանքի վանահայրերից հիշվում են Երեմիա Ճգնավորը /10-րդ դար/, Տուրքիկ վարդապետը /13-րդ դարի սկիզբ/, Մխիթար վարդապետը /13-րդ դարի առաջին կես/, Գրիգոր վարդապետ Բջնեցին /13-րդ դարի վերջ/, Հակոբ վարդապետը /14-րդ դարի առաջին կես/։ Այստեղ բազմաթիվ գրիչներ են գործել։ Պահպանվել ու մեր օրերն են հասել գրիչներ Թադեոսի ու Վարդանի /1198 թ./, Գևորգ Սկևռացու /1267 թ/, Սարգիս դպիրի, Նահապետ քահանայի, եղբայրներ Քահանայի և Շմավոնի, Սարգիս քահանայի, Հովհաննեսի, Վրթանեսի, Դավթի, Մկրտիչ Րաբունու /13-դարի երկրորդ կես — 14-րդ դարի սկիզբ/ ընդօրինակած ձեռագրերը։ Քահանայի, Շմավոնի, Դավթի ընդօրինակած Ավետարանը գտնվում է Լոնդոնի Բրիտանական թանգարանում, մյուսները պահվում են Երևանի Մաշտոցի անվան Մատենադարան-ինստիտուտում /4645, 6558, 6273 թվահամարների տակ/։ Թեղենյաց վանքի համալսարանում է սովորել բանաստեղծ Տերտեր Երևանցին /14-րդ դար/։ 13-րդ դարի սկզբին ստեղծված Արարատյան կողմնակալության տերերի առաջին արձանագրությունը 1211 թ-ին Վասակաշեն գավթի պատին փորագրել է տվել կողմնակալ-հրամանատար, իշխանաց-իշխան Վաչե Ա-ի կին Հասանի դուստր Մամախաթուն իշխանուհին։ Գավթի պատերին նվիրատվական արձանագրություններ են թողել Քուրդ Ա Վաչուտյանն ու իր կինը՝ Խորիշահ իշխանուհին, Վեցիկ ճարտարապետը, Հովհաննես Խաչենցին, Սմբատի որդի Քուրդը ու իր կինը՝ Տիկնաց տիկինը և ուրիշներ։ Վանքում ապրել ու ստեղծագործել են Հայաստանի տարբեր վայրերից այստեղ հաստատված անձինք։ Վանքի գերեզմանոցում թաղված են Վարդան քահանան,, որ էր ի Կէսարացոց գավառեն,, /+1210 թ./, Էրկաթի որդի Հովհաննես կրոնավոր Լոռեցին, Գորգ քահանա Վարագեցին։ Այստեղ թաղված է նաև աշխարհիկ անձ։ Նրա տապանաքարին փորագրված է. «զՊատրիկ մեղապարտ ծառա Ք/րիստոս/ի յաշխարհիկ կարգե յիշեցէք ի Ք/րիստո/ս»։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• Թեղենյաց վանքի խեցեղեն

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

• 

  Պեղումներ Սուրբ Կաթողիկե եկեղեցում (Գագիկ Սարգսյան, Սեպտեմբեր 17, 2010 թ․)

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 954×636
  
                                                                                 
  1024×709